ترفند ها و بازی هایی برای کنترل خشم در بچه ها - مرجع مقالات

به گزارش، تمامی پدر و مادر ها با عصبانیت ناگهانی بچه ها آشنایند. وقتی دختر یا پسر خردسال شما پا بر زمین می کوبد، داد و قال راه می اندازد، دستش را می کشد، خودش را روی زمین پهن می نماید و هرچه دم دستش بیاید را پرت می نماید.

در این رفتار ها فارغ از موضوع آن، با فوران آتش فشانی از خشم روبه رو می شویم که ممکن است حتی ما را وحشت زده کند یا پس از تکرار به صورت عادتی ناپسند تثبیت گردد.

طبق تعریف جالب دانشگاه مینه سوتا، خشم، جرقه هایی آتشین در مغز است که به دنبال احساسات ناخوشایند و به عنوان پاسخ دفاعی آنی در ما بروز می نماید.

متخصصین عصب شناسی دانشگاه هاروارد معتقدند خشم طی میلیون ها سال فرایند تکاملی ظرفیت مغز برای پذیرش خشم افزایش یافته و حالا دیگر تبدیل به بخشی جدایی ناپذیر در ارتباطات نورونی در مغز انسان ها شده است. خشم جزئی از غریزه ما برای مقابله با تهدیدات، رقابت برای دست یابی به منابع و همچنین اجرای هنجار های اجتماعی را شکل می دهد. دقیقا به همین علت است که ابراز ناگهانی خشم در رده سنی بچه ها بیش از بزرگسالان رخ می دهد. بچه های خردسال به منظور رویارویی با تهدیدات مختلف که البته بسیاری از آن ها از منظر بزرگسالی جدی نیستند، مثل خشم بر سر تصاحب عروسک؛ خود را نیازمند استفاده از یک مکانیسم دفاعی ذاتی می بینند.

همه ما طی روز دائما در حال تجزیه و تحلیل و به اصطلاح سبک و سنگین کردن توقعات خود از رویداد هایی هستیم که تمایل داریم بر اساس انتظارمان پیش بفرایند. حال اگر به هر دلیلی واقعیت وقایع با پیش بینی ما همخوانی نیابد ما خشمگین می شویم؛ همزمان منطقه ای کوچک در مغز به نام آمیگدال در درک احساسات، پاسخ دهی به آن ها و تعدیل درد نقش دارد تحریک و فعال می گردد.

اگر شما نیز یک بار دیگر بتوانید به دوران خردسالی خود بازگردید و تمام وقایع آن را با شعور و خودآگاهی کنونی پشت سر بگذارید، قطعا تجربه ای هیجان انگیز برایتان خواهد بود. تنها در این صورت است که بزرگسالان قادر به درک عواطف عجیب و غریب بچه ها و هیجانات آنی آن ها می شوند.

در این درس پس از شناخت مکانیزم خشم (عصبانیت و ناراحتی) در بچه ها با چند راه حل و بازی آشنا می شویم که به ما در کنترل خشم به عنوان یکی از هیجانات بچه هاه یاری می نماید.

بچه ها خردسال به سرعت خشمگین و عصبانی می شوند و البته گاه به همان سرعت هم خشم آن ها فروکش می نماید. طبق مطالعه ای که نتایج آن در مجله علمی معتبر نیچر، منتشر شده بچه ها:

مانند افراد بالغ هنوز به چهارچوب های ذهنی توسعه یافته از نحوه عملکرد اجزای مهم در زندگی مجهز نیستند و از این رو دید درستی نسبت به سطح انتظارات خود از اطرافیان ندارند. به همین دلیل ممکن است در بسیاری از موقعیت ها، مدیریت رفتار ها و تصمیمات هرچند ساده روزمره برای آن ها به شدت سخت باشد.

بچه ها اغلب فاقد مهارت های زبانی کامل و لازم برای مصاحبه در خصوص مسائلی هستند که از نظرشان اهمیت بالایی دارد.

از این دو می توان نتیجه گرفت که خشم در بچه ها معمولا ترکیبی از دو احساس عصبانیت و ناراحتی است.

ما والدین غالباً رفتار های خشمگینانه فرزندان خردسال خود را برنمی تابیم و عادی در نظر نمی گیریم. ما آن را در قالب ترس و وحشت مطلق آن ها از یک رویداد تعیین تعریف می کنیم.

یافته های علمی نشان می دهند عصبانیت بچه ها نه تنها عجیب نیست بلکه واکنشی طبیعی است. متخصصین دانشگاه بریتیش کلمبیا بر این باوراند که تغییرات خلق و خو در بچه ها کم سن و سال به ویژه عصبانیت های سریع و شدید، جزئی از چرخه رشد طبیعی آن ها است. این روانشناسان توصیه می نمایند که والدین باید در مرحله نخست شرایط فرزند خود را درک نموده و سعی نمایند ریشه های بروز خشم را شناسایی نمایند. آن ها در اقدامی دیگر که تا به امروز سابقه پژوهشی نداشته است با تجزیه و تحلیل اصوات اوقات تلخی های بیش از هزار کودک دریافتند که خشم در بچه ها ترکیبی از دو مدل صوت بوده است:

عصبانیت شامل داد، فریاد و یا پرتاب وسایل مختلف

ناراحتی شامل گریه کردن و کشیدن خود روی زمین.

باید بدانیم که ناراحتی همانند پس زمینه ای همیشگی در خشم بچه هاه وجود دارد و عمل می نماید، اما عصبانیت معمولا به شکل قله و به دنبال آن مرحله فرو نشست بروز می نماید.

تاثیرگذارترین قسمت در خشم یک کودک همان قله عصبانیت است. هر چه این قله از نظر زمانی کمتر طول بکشد، خشم نیز سریعتر فروکش خواهد نمود. مطالعات نشان داده اند که هر گونه واکنش والدین به عصبانیت کودک، قله خشم را طولانی تر خواهد ساخت.

اما سکوت کردن در برابر عصبانیت و فوران آتش فشان خشم بچه ها به معنی هیچ کاری نکردن نیست.

واقعیت این است که در بسیاری از مواقع نمی توان به کودکی که گرفتار خشم مقطعی و شدید شده است واکنش نشان نداد، اما واکنش ما باید به حفظ آرامش خانواده یاری کند. توصیه های زیر که همگی بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط موسسه ذهن کودک دسته بندی شده اند می توانند واکنش های مناسبی برای به کارگیری همزمان با سکوت والدین باشند:

به امید سرانجام بخشیدن به شرایط ناخوشایند ایجاد شده از افعال معکوس استفاده نکنید. اینقدر به این کارت ادامه بده تا خسته بشی!

پس از آن که فرزندتان آرام گرفت، از او قدر دانی کنید. حتی اگر کودک فعالیت تمجید برانگیز خاصی نیز انجام نداده است، همواره میتوانید از او خاطر بازگشت به آرامش تشکر کنید.

در زمان هایی که کودک در حالت آرامش روحی واقع شده است، مهارت های مرتبط با حل مسئله را به او آموزش دهید. به عنوان نمونه از وی بخواهید عصبانبت و ناراحتی خود را از مسائل با شما در میان بگذارد و گفت و گویی راحت را در خصوص آن ها را تمرین کنید. همچنین بازی های کنترل خشم را انجام دهید

بیشتر اوقات خشم بچه ها یک روال تعیین دارد. مثل زمان خواب، همان لحظه ای که از او می خواهید به بازی خود سرانجام دهد و یا بازی ویدئویی اش را خاموش می کنید! این مسئله درست مانند ساعت هایی است که یک دانش آموز مدرسه ای اقدام به انجام تکالیف درسی خود می نماید، همانقدر منظم و دقیق. والدین با شناخت این زمان بندی ها و استفاده از جملات راهنمایی نماینده یک مرحله ای مانند قبل از همه مسواک بزن، سپس دستگاه را خاموش کن و به تخت خوابت برو قادر به محدود سازی بازه های خشم بچه هاه خواهند بود.

برای ترغیب بچه ها به سرانجام ابراز خشم و توسعه رفتار های مثبت در سنین 8 سال به پایین تکنیک گوشه نشانی اغلب اثر گذاری مطلوبی خواهد داشت. اگر کودک بزرگتر است، می توانید به جای تکنیک گوشه نشانی از سیستم پاداش دهی غیر اقتصادی مانند تغییر یک ساعته زمان خواب شبانه برای بازی کردن بیشتر بهره ببرید.

بازی ای به نام بادکنک های خشم وجود دارد که هدف آن کنترل خشم بچه ها است. در این بازی به بچه ها آموزش می دهیم تا به وسیله کنترل تنفس آرامش پیدا نمایند.

بچه بادکنکی را باد می نماید و بعد از پر شدن در آن را محکم نگه می دارد، سپس با جسم نوک تیزی آن را می ترکاند.

برای این کار باید از بادکنک های ضخیم استفاده کرد تا هنگام ترکیدن صدای بیشتری ایجاد کند.

وقتی بادکنک می ترکد بچه ها می ترسند و خودشان را عقب می کشند. در از این مرحله از کودک می خواهیم دستش را روی شکمش بگذارد و چند نفس عمیق بکشد.

در این بازی به کودک آموزش می دهیم که وقتی خشمگین می گردد به آرامی نفس بکشد، بر خشم خود فائق آید و تصمیم مناسبی بگیرد. این بازی ساده، اما معجزه آسا است.

از بازی پاره پاره کردن روزنامه به عنوان راهی برای کنترل خشم بچه ها دبستانی استفاده می گردد.

در بازی پاره پاره کردن روزنامه چندین روزنامه باطله به بچه می دهید و از او می خواهد تا به شیوه ای که می خواهد روزنامه ها را تکه تکه کند، آن ها را به هوا بریزد و با صدای بلند هورا و فریاد بکشد.

طی دو سه دقیقه بعد، بچه ها دچار تغییرات هیجانی می شوند که تأثیر آن در کنترل خشم و پرخاشگری آن ها موثر است.

بچه باید در انتهای بازی کاغذ های باطله را جمع کند.

بازی لاک پشت ماورا برای بچه هایی که زود خشمگین می شوند و تکانشی عمل می نمایند مؤثر است.

اساس این روش قصه درمانی است. به کودک می گوییم بچه لاک پشتی در گذشته زندگی می نموده که مانند تو بوده و زود عصبانی می شده است. روزی پدر بزرگش او را صدا می زند و الگو هایی به او یاد می دهد. سپس به شرح مراحل می پردازیم.

مرحله اول این است که وقتی کودک عصبانی می گردد با همان حالت صحنه را ترک کند و بعد که خارج شد مقداری فکر کند که باید آرام گردد و خود را کنترل کند.

در مرحله دوم چند نفس عمیق بکشد و در مرحله بعد به او آموزش می دهیم که دستش را روی شکمش بگذارد، 3 ثانیه نفسش را حبس کند و سپس با سه شماره هوای درون ریه هایش را خارج کند.

در مرحله چهارم فکر کند که در آن صحنه چه کاری می توانسته انجام دهد.

مرحله پنجم به بازگشت کودک است. این بازی نیز در کنترل خشم و پرخاشگری بچه ها بسیار مؤثر است.

منبع: سواد زندگی