روزی که تاریخ تهران چند هزار ساله شد - مرجع مقالات

مجوز شهرداری برای ساخت مجتمع مسکونی در تپه های قیطریه صادر شده بود و مالک پروژه دوست داشت هر چه سریع تر تپه را تسطیح کند تا بتواند پی ساختمان را بالا بیاورد، اما ورود چنگک یکی از بولدوزر ها به دل خاک ورق را برگرداند و ناگهان چشم تمام پایتخت نشین ها را به تپه های قیطریه دوخت.

صدای کار شبانه روزی بولدوزر ها در تابستان سال 1347 زندگی را از ساکنان قدیمی محله قیطریه تهران گرفته بود. مجوز شهرداری برای ساخت مجتمع مسکونی در تپه های قیطریه صادر شده بود و مالک پروژه دوست داشت هر چه سریع تر تپه را تسطیح کند تا بتواند پی ساختمان را بالا بیاورد، اما ورود چنگک یکی از بولدوزر ها به دل خاک ورق را برگرداند و ناگهان چشم تمام پایتخت نشین ها را به تپه های قیطریه دوخت.

آن چه چنگک بولدوزر با خود بالا آورد نه فقط کمی خاک که تاریخ تهران بود؛ تاریخی که چند هزار سال به عقب رفت و هویتی تازه به شهر داد.

پایتختی که تا پیش از آن همه پیشینه اش را حداکثر به دوران صفویه و قاجاریه نسبت می دادند و از آن در کتاب های تاریخی و سفرنامه ها تنها به عنوان روستایی کوچک و خوش آب و هوا در شمال ری یاد شده بود به یکباره به شهری باستانی بدل شد.

در کتاب آثار البلاد که اثری از قرن هفتم هجری قمری (700 سال پیش) است درباره تهران نوشته شده: تهران روستای بزرگی در حوالی شهر ری است که باغ ها و درختان میوه فراوان دارد.

ساکنان آن در سرداب هایی زندگی می کنند که به لانه مورچگان می ماند. میوه هایشان نیکو و فراوان است و بویژه اناری دارند که در هیچ یک از شهر ها نظیرش یافت نمی شود.، اما آن چه با زیر و رو شدن خاک تپه های قیطریه نمایان شد رسیدن به گورستانی باستانی با بیش از 3 هزار سال قدمت بود.

با انتشار خبر کشف آثار باستانی در محله قیطریه تهران وزارت فرهنگ به فکر بررسی های علمی در این منطقه افتاد و باتوجه به اهمیت موضوع، کار را به دست تیمی بسیار حرفه ای از باستان شناسان ایرانی به سرپرستی مرحوم سیف الله کامبخش فرد سپرد. تیم باستان شناسان در نامه ای به شهرداری تهران درخواست کرد علاوه بر توقف عملیات گودبرداری در تپه های قیطریه صدور مجوز های جدید را هم در منطقه تا انتها کاوش های باستان شناسی متوقف کند.

سیف الله کامبخش فرد مدیر تیم کاوش های تپه قیطریه پیش از آن در محوطه هایی همچون مارلیک، معبد آناهیتا و ... کار کرده و کارشناس موزه ملی ایران بود و در کاوش های تپه های قیطریه دیدی جدید نسبت به اهمیت و هویت تاریخی و باستانی تهران را مشخص کرد.

باستان شناسان در حفاری های قیطریه در سال های 1347 و 1348 بیش از 350 گور باستانی متعلق به هزاره اول قبل از میلاد مسیح (عصر آهن) به دست آوردند که نشان داد تهران احتمالاً در دوران پیش از میلاد جمعیت بسیار زیادی را در خود جای داده است؛ ساکنانی که با توجه به کشف نشدن آثاری از بقایای خانه هایشان احتمالاً کوچ رو بوده اند.

در بررسی های گور های باستانی قیطریه بیش از 5 هزار شیء (انواع ظروف سفالی، زیورآلات، سلاح و...) که به همراه مردگان در قبر های تک نفره و دو نفره دفن شده بودند، کشف شد که هم اکنون در موزه ملی ایران نگهداری می شوند و نشان می دهد که ساکنان تهران باستان به زندگی بعد از مرگ اعتقاد داشته اند.

با انتها کاوش ها و با توجه به این که بخش مهمی از زمین های بررسی شده متعلق به افراد بود، روی محوطه ها برج ها و واحد های مسکونی ساخته شد، منطقه ای که می توانست به موزه ای مهم برای پایتخت بدل شود و حالا سازه های سیمانی آن ها را اشغال کرده و در واقع ساکنانش روی تاریخ تهران زندگی می کنند.

منبع: روزنامه ایران