طرز تهیه شربت ریواس؛ نوشیدنی متفاوت و خوش رنگ نیشابوری - مرجع مقالات

دلتان یک نوشیدنی خوشمزه و خوش رنگ می خواهد؟ از گرمای تابستان فراری هستید و نمی دانید برای مهمانی چه نوشیدنی سرو کنید؟ با خبرنگاران همراه شوید و بهترین نوشیدنی های ایران و جهان را در مجموعه شربت ها و نوشیدنی ها، در خانه درست کنید. امروز قصد داریم طرز تهیه یک نوشیدنی دلچسب و مقوی به نام شربت ریواس را به شما آموزش دهیم تا با درست کردن آن، گرمای تابستان را از خود دور کنید.

یک لیوان شربت ریواس نیشابور، دقیقا همان نوشیدنی خنک و دلچسبی است که در فصل های گرم سال به آن نیاز دارید. این شربت لذیذ از ساقه های ریواس، آب و شکر تشکیل می شود و طرز تهیه ای بسیار ساده و آسان دارد.

ریواس، گیاهی است که قطعا تا به امروز آن را در خورش، آبگوشت، اشکنه، سالاد، کوکو، شربت یا حتی لواشک دیده اید. ریواس، یک سبزی صورتی رنگ است که شباهت بسکمک به کرفس دارد و می توان آن را به صورت خام یا پخته مصرف کرد. ساقه این گیاه، صورتی رنگ است و برگ های آن در دمای پایین صورتی و قرمز رنگ می شوند و در دمای بالای 30 درجه سانتی گراد، به رنگ سبز تیره باقی می مانند.

ریواس از گذشت، مصارف دارویی و غذایی بسکمک داشته است و یکی از محبوب ترین روش های مصرف آن به شکل شربت است. پس در ادامه با ما همراه باشید و شربت بی نظیر ریواس را در آشپزخانه درست کنید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• خاستگاه ریواس
• انواع ریواس
• مواد لازم برای شربت ریواس
• طرز تهیه
• نکات مهم برای تهیه شربت ریواس
• خواص ریواس
• مضرات ریواس
• دیگر مصارف ریواس
• سفر به نیشابور با طعم شربت ریواس

خاستگاه ریواس

ریواس، گیاه بومی آسیا است و به احتمال زیاد، اولین بار در سیبری یا هیمالیا برداشت شده است. در برخی از روایت های تاریخی آمده است که چینی ها، پیش از میلاد مسیح از آن، به عنوان دارو استفاده می کردند. کشت گیاه ریواس از قرن شانزدهم در اروپا آغاز شد. نام اصلی این گیاه ریواچ است و واژه های ریواس و رواش از آن ریشه می گیرند.

ریواس یک گیاه کوهی است که در فصل بهار و تابستان در دامنه های کوه ها رشد می کند. در زبان ترکی به ریواس، اوشقون نیز می گویند. جالب است بدانید که این گیاه از جمله گیاهان اصیل و با قدمت ایرانی به شمار می آید و طرفداران زیادی دارد.

مردم شرق ایران، ریواس را با نام رواش می شناسند. ریواس از دسته ترشک ها است و قادر است دما های پایین را تحمل کند. این گیاه را می توان در دامنه بینالود، کوهستان های آذربایجان و کردستان، بلندی های البرز در شمال تهران، خراسان رضوی، کوه های روستای رباط ترک (دلیجان) و قلعه تخت کوه پیدا کرد؛ اما در اصل ریواس، سوغات نیشابور است.

ریشه ریواس در خاک رشد می کند و حدود یک تا دو متر طول دارد. این ریشه در مقابل سرما و یخبندان، کاملا مقاوم است. گیاه ریواس دارای دو نوع ساقه است؛ نوع اول، ساقه زیر زمینی یا ریزوم است که پس از رشد، گوشتی و چوبی می شود و از جوانه های آن، ساقه های هوایی و برگ های پهن به وجود می آیند. نوع دوم، ساقه های هوایی هستند که تا حدود یک متر رشد می کنند. دمبرگ، قسمت خوراکی ریواس را تشکیل می دهد که طول آن با بافتی گوشتی به بیش از نیم متر می رسد. گل های سبز رنگ ریواس به تعداد زیاد و به صورت خوشه ای در انتهای ساقه اصلی رشد می کنند و در اثر تلقیح، بذر را تشکیل می دهند.

انواع ریواس

ریواس نرسیده یا کال در ایران

ریواس نرسیده، بسیار ترش مزه و به رنگ سبز یا قرمز است. ابعاد ساقه این نوع ریواس خوردنی، حدود 10 تا 25 سانتی متر است و در بیشتر نقاط خراسان، آن را با نام قاقُرو می شناسند. قاقُرو به خاطر طعم ترش و خواص بیشتر آن به نسبت ریواس (رسیده)، طرفداران بیشتری دارد و در غذاها و ادویه جات، بیشتر استفاده می شود.

اگر قاقُرو خیلی کوچک باشد، ممکن است طعم آن به ترشی و تلخی بزند و هرچه بزرگ تر باشد ترشی آن کمتر است.

ریواس رسیده در ایران

ریواس رسیده، سفید رنگ و انتهای آن صورتی یا زرد است. طعم این ریواس خوردنی با ابعاد ساقه حدود 30 تا 50 سانتی متر، ترش نیست و آن را در همه جا با نام ریواس می شناسند.

ریواس معطر

نام علمی ریواس معطر، Rheum acuminatum است. این گیاه در کنار آب رشد می کند و در فصل تابستان، بذرهای قرمزی دارد. این گیاه در کانادا دیده می شود. ساقه های ریواس معطر، نازک، شاخه دار و گلدار هستند و طول آن به 1.25 سانتی متر می رسد. این گیاه با نور مستقیم آفتاب سازگار است ولی ترجیح می دهد که در سایه باشد. بریدن ساقه های ریواس معطر، بعد از گل دهی سبب می شود که شاخ و برگ های جوان آن در ادامه فصل رشد کنند.

ریواس RheumKialense

ریواس RheumKialense، یک گونه کوچک و شاداب است که برگ هایی چین دار با لکه های قرمز و با ارتفاع 35 سانتی متر دارد. این گیاه پس از رشد کردن، زمین را به صورت انبوه پوشش می دهد.

ریواس چینی

ریواس چینی، بهترین و با کیفیت ترین گونه ریواس است و ساقه هایی قرمزرنگ دارد.

مواد لازم برای شربت ریواس

• 1 کیلوگرم ریواس
• 800 گرم شکر
• 4 فنجان آب
• 1 ساقه کوچک نعنا یا پونه
• برگ نعنا برای تزئین

طرز تهیه

1. پوست ساقه ریواس ها را بگیرید و آن ها را با آب بشویید. سپس مغز سفید آن را به تکه های 8 سانتی متری برش بزنید و در یک قابلمه مناسب بریزید. آب را داخل قابلمه بریزید تا روی ریواس ها را بگیرد و روی شعله ملایم گاز قرار دهید. درب قابلمه را ببندید.

2. ریوا س ها را به مدت 20 دقیقه با شعله ملایم بجوشانید تا نرم شوند. در حین پخت ریواس ها، کف روی آب را با ملاقه جدا کنید.

3. ریواس های نرم شده را از صافی رد کنید. سپس شکر را به آب ریواس که حالا رنگ گرفته و کمی مات شده است، اضافه کنید و دوباره روی شعله قرار دهید. شربت را گاهی هم بزنید تا شکر کاملا حل شود. برای حل شدن شکر در آب ریواس، تقریبا به 5 دقیقه زمان نیاز دارید.

4. یک ساقه کوچک نعنا یا پونه را در شهد بیندازید تا عطر خود را به شربت بدهد. وقتی شربت به غلظت مورد نظر شما رسید، آن را از روی شعله گاز بردارید و پس از خنک شدن، آن را در شیشه مناسب استریل شده بریزید و داخل یخچال قرار دهید.

5. برای سرو، یک تا 2 قاشق غذاخوری شربت را همراه با آب داخل یک لیوان بریزید. سپس آن را با برگ نعنا تزئین کرده و سرو کنید.

نکات مهم برای تهیه شربت ریواس

• یک روش دیگر تهیه شربت ریواس این است که ساقه های خردشده ریواس و شکر را به صورت لایه ای در قابلمه بریزید و به مدت 12 ساعت قابلمه را در دمای محیط قرار دهید تا حسابی آب بیندازد و شکر به خورد ریواس ها برود. بعد از گذشت این زمان، قابلمه را روی گاز قرار دهید و صبر کنید تا مواد به جوش بیایند. پس از یکی دو جوش، قابلمه را از روی گاز بردارید و ریواس ها را آبکش کنید. توجه کنید که به هیچ وجه نباید ریواس ها را فشار دهید، زیرا شربت شما در این صورت، بدرنگ خواهد شد. شربت به دست آمده را یک بار دیگر بجوشانید تا به غلظت مناسب برسد.
• بطری یا ظرفی که قرار است شربت را در آن نگه داری کنید به خوبی با آب و صابون بشورید و سپس با آب جوش کاملا ضدعفونی کنید تا شربت شما کپک نزند.
• اگر کمی زعفران دم کرده به شربت اضافه کنید، شربت لذیذتر و خوش رنگ تری خواهید داشت.
• اگر ریواس شما شیرین است، می توانید در انتهای کار، 1 قاشق مرباخوری جوهر لیمو به شربت ریواس اضافه کنید تا طعم ترش تری به خود بگیرد. جوهر لیمو، باعث می شود که شربت ریواس شکرک نزند. شما همچنین می توانید از آب لیمو به جای جوهرلیمو استفاده کنید.
• دقت کنید که ساقه های جوان و ترد ریواس را بخرید. برای تهیه شربت ریواس، بهتر است بیشتر از قسمت های ترد، نازک و روشن ریواس استفاده کنید، زیرا قسمت های سبز و تیره تر آن کمی طعم تلخی دارند.
• ریواس، دارای اسید آلی اگزالات پتاسیم است و به همین دلیل بهتر است در ظروف فلزی به خصوص مسی، آن را نپزید، زیرا مس با غذاهای اسیدی واکنش های مضری می دهد.
• طبع ریواس از لحاظ طب سنتی سرد است و به همین دلیل ریواس را باید با شکر یا عسل مصرف کرد تا طبع سرد آن را متعادل کنند.
• شما می توانید طبق مزاج خود، میزان شکر شربت را کم یا زیاد کنید.
• نعنا یا پونه باید به مدت 10 تا 12 ساعت در شربت باشند تا عطر خود را به شربت بدهند.
• شربت ریواس را می توان به مدت چند هفته در یخچال نگه داشت.
• شربت ریواس را بهتر است با قاقرو (ریواس نرسیده) درست کنید. این شربت ریواس، رنگی قرمز دارد و طعم آن، ترش و شیرین است. شربت ریواس درست شده با ریواس رسیده، مزه ای شیرین دارد و رنگ آن، شیری رنگ (مابین زرد و قهوه ای) است.
• ریواس را نباید بیشتر از یک تا 3 روز در یخچال نگه داری کنید.
• برای نگه داری طولانی تر ریواس، می توان پس از بریدن ساقه ها، آن را منجمد کرد.
• لیمو ، دارچین و زنجبیل از جمله چاشنی هایی هستند که با ریواس مصرف می شوند.
• فراموش نکنید که برگ ریواس سمی است، پس از خوردن آن پرهیز کنید.

خواص ریواس

ریواس، یک ماده غذایی غنی از کلسیم، پتاسیم، آنتی اکسیدان، فیبر، انواع ویتامین و املاح معدنی است و به همین دلیل برای تمام اعضای بدن، یک ماده غذایی بسیار مفید و مقوی شناخته می شود و اثر شگفت انگیز و معجزه آسایی دارد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد:

• برطرف کم خونی
• مفید برای قلب و اعصاب
• برطرف کردن ضعف و سستی و مفید برای بیماران تب دار و بی ا شتها (مصرف 100 گرم آب ریواس یا رب ریواس)
• تنظیم جذب چربی از روده، با تحریک ترشح نمک های صفراوی از کبد
• کم کردن خون ریزی از معده و روده
• بهبود کارکرد روده و برطرف کردن یبوست و اسهال (مصرف آب ریواس همراه با آب هویج، کرفس، خیار و سیب با مقیاس یک سوم آب ریواس و دو سوم بقیه سبزیجات)
• کاهشورم چشم و تقویت بینایی و از بین رفتن لکه های سفید چشم از طریق چکاندن آب تازه ریواس در چشم
• کمک بهترمیم جراحات، زخم های چرکی سطحی، سوختگی های پوستی، جوش و لک از طریق ترکیب ریواس با آب لیمو و مالیدن آن به پوست
• برطرف رنگ پریدگی صورت از طریق نوشیدن ترکیب آب ریواس، آب هویج یا زردک و آب سیب سرخ به نسبت مساوی
• تقویت موی سر از طریق مخلوط کردن ریواس با حنا و مالیدن آن به مو
• مسرت بخش و کمک به برطرف افسردگی
• برطرف تشنگی و آسان کردن هضم غذا به دلیل وجود اسید مالیک
• کاهش قند خون از طریق تحریک لوزالمعده به ترشح انسولین
• کاهش چربی و کلسترول خون و جلوگیری از ایجاد لخته در رگ ها
• تصفیه خون
• درمان زخم های دهان
• کاهشسرگیجه و وزوز گوش
• بالا بردن سوخت و ساز بدن و کاهش وزن به دلیل وجود فیبر و پتاسیم موجود در آن
• متعادل کردناسید معده
• برطرف کننده استرس، ترس و وسواس
• خوشبو کردن دهان با تحریک پرزهای چشایی به واسطه مزه های ترش، شیرین و تلخ

مضرات ریواس

• ریواس دارای مقادیر زیادی اگزالیک اسید است. این اسید آلی از جذب کلسیم و منیزیم از طریق بدن جلوگیری می کند و باعث پوکی استخوان می شود. میزان مجاز مصرف اکسالیک اسید در روز 10 گرم برای بزرگسالان و 3 تا 4 گرم برای بچه ها است که معادل با مصرف چند کیلوگرم ریواس در روز است؛ به همین دلیل، ریسک ابتلا به پوکی استخوان به دلیل مصرف ریواس بسیار کم و پایین ارزیابی می شود. از دیگر مضرات اگزالیک اسید، می توان به آسیب رساندن به دستگاه گوارش و کلیه ها نیز اشاره کرد.
• افرادی که ناراحتی کلیه دارند، بهتر است از مصرف زیاد ریواس خودداری کنند.
• مبتلایان به سنگ کلیه، ناراحتی های مثانه، درد سینه و سرفه باید قبل از مصرف ریواس با پزشک خود مشورت کنند.
• مبتلایان به نارسایی های قلبی هم نباید در خوردن ریواس زیاده روی کنند زیرا این ماده غذایی دارای مقادیر قابل توجهی سدیم است.

دیگر کاربردهای ریواس

• از ریواس می توان برای تهیه انواع غذا، کیک، مربا، ژله، کمپوت با انواع دسر استفاده کرد.
• برای روشن کردن مو، 50 گرم ریواس را در یک لیتر آب به مدت 30 دقیقه بجوشانید و پس از صاف کردن این محلول، موهایتان را چندبار با آن خیس کنید تا موهای قهوه ای رنگ شما، طلایی شوند.
• برگ های ریواس به دفع حشرات موذی کمک می کنند.
• برای تمیز کردن آثار سوختگی از ظروف، می توان میزانی ریواس را همراه با آب در آن ها بجوشانید. اسید آلی موجود در ریواس، به طرز معجزه آسایی، چربی های سوخته و چسبیده به ته ظرف را پاک می کند.

سفر به نیشابور با طعم شربت ریواس

شربت بهشتی ریواس را می توان در کافه ها و بیشتر رستوران های شهر نیشابور پیدا کرد. این شربت شیرین و بسیار خوش رنگ با ظاهر و طعمی شبیه به آب انار، مزه ای لذیذ و وسوسه کننده دارد و با یک بار امتحان کردن آن، مطمئنا عاشقش خواهید شد. فراموش نکنید که قبل از بازگشت به خانه، برای سوغاتی از نیشابور، شربت ریواس بخرید و عزیزانتان را خرسند کنید.

اگر پیروز به تهیه شربت ریواس از مجموعه شربت ها و نوشیدنی ها شدید، حتما در بخش نظرات همین مطلب، تجربه خود را برای ما و دیگر کاربران خبرنگاران بنویسید یا از شربت زیبا و خوش طعم خود عکس بگیرید و با تگ کردن خبرنگاران در اینستاگرام ([email protected])، عکس های خود را با ما به اشتراک بگذارید.