شباهت های دنیا و مغز انسان؛ آیا کیهان هم فکر می نماید؟ - مرجع مقالات

دنیا هستی شامل حدود 200 میلیارد کهکشان است. این کهکشان ها به طور یکنواخت در کیهان توزیع نشده اند. آنها تحت نیروی گرانش به خوشه تبدیل می شوند و خوشه ها نیز ابرخوشه ها را تشکیل می دهند.

بین این خوشه ها، کهکشان ها در امتداد رشته های نازک گازی و درخشانی به نام رشته های کهکشانی قرار می گیرند که می تواند چند صد میلیون سال نوری طول داشته باشد. خوشه ها و رشته های کهکشانی با فضایی که حاوی ماده بسیار کمی است، احاطه شده اند. در مجموع، شبکه کیهانی تا حدودی شبیه مغز انسان است.

در واقع، توزیع ماده در دنیا کمی شبیه کانکتوم یا همان نقشه اتصالات عصبی مغز انسان است. چون نورون ها یا یا سلول های عصبی موجود در مغز انسان نیز خوشه هایی را تشکیل می دهند و به وسیله آکسون ها که رشته های عصبی بلندی هستند، به هم متصل می شوند و تکانه ها یا شوک های الکتریکی را از یک نورون به نورون دیگر ارسال می نمایند.

شباهت مغز انسان و دنیا به هیچ وجه سطحی و تخیلی نیست. به طوری که در جریان مطالعه ای که از سوی فرانکو وازا، اخترفیزیکدان ایتالیایی و آلبرتو فلتی، عصب شناس هموطنش در سال 2020 انجام شد، شباهت قابل توجه چند ساختار با مقدار های مختلف در کانکتوم مغز انسان و در شبکه کیهانی گزارش شد.

بر پایه نتایج این مطالعه، نمونه هایی از مغز در مقیاس های کمتر از حدود 1 میلی متر و توزیع ماده در کیهان در ابعادی تا حدود 300 میلیون سال نوری، از نظر ساختاری مشابه یکدیگر هستند.

این که کیهان از نظر ساختاری شبیه مغز انسان است، این سوال را ایجاد می نماید که آیا ظرفیت های تفکر مشابهی دارد یا خیر؟

با این حال، دنیا از جهات مختلفی با مغز انسان تفاوت دارد. به ویژه به این علت که منبسط می گردد و انبساط آن مدام در حال افزایش است. اگر خوشه های کهکشانی نورون های کیهان بودند باید با سرعت فزاینده ای از یکدیگر جدا شده بودند.

تفاوت مهم دیگر آنها این است که زمان زیادی طول می کشد تا سیگنال ها از کیهان عبور نمایند. نورون ها در مغز انسان حدود 5 تا 50 سیگنال را در ثانیه ارسال می نمایند که 80 درصد آنها در فواصل کوتاهی در حدود 1 میلیمتر ارسال می گردد و 20 درصد آنها با ارسال به فواصل طولانی تر بخش های مختلف مغز را به هم متصل می نمایند. ما به یاری هر دو دسته از این سیگنال ها می توانیم فکر کنیم.

سیگنال ها در مغز انسان با سرعتی در حدود 100 متر در ثانیه حرکت می نمایند که یک میلیون بار کمتر از سرعت نور است. اما مغز کوچک است و در کسری از ثانیه سیگنال ها در آن به مقصد می رسند.

در مقابل، دنیا در حال حاضر حدود 90 میلیارد سال نوری قطر دارد. این بدان معناست که اگر از یک طرف فرضی دنیا به فرض این که قابلیت فکر کردن دارد، سیگنالی با سرعت نور به طرف مقابل ارسال گردد، 90 میلیارد سال طول می کشد تا به مقصد برسد. حتی ارسال یک سیگنال به خوشه کهکشانی M81، که نزدیکترین نورون فرضی به ما محسوب می گردد، حداقل حدود 11 میلیون سال طول می کشد.

این بدان معناست که، به طور خوش بینانه، دنیا ممکن است حدود 1000 تبادل را بین نزدیکترین نورون های خود از زمان وقوع انفجار بزرگ تا کنون مدیریت نموده باشد. مغز ما این اندازه تبادل سیگنال را در 3 دقیقه انجام می دهد. ولی ظرفیت کیهان برای ارتباط با بخش های مختلف خودش با انبساط مداوم آن در حال کاهش مستمر است.

این بدان معناست که اگر دنیا قادر به فکر کردن باشد، نمی تواند خیلی فکر کند. برای بیشتر فیزیکدانان، این انتها داستان است ولی بعضی از آنها این فرضیه را مطرح می نمایند که شاید دنیا آنقدرها هم که به نظر می رسد بزرگ نباشد.

بر پایه این فرضیه، دو مکانی که ما فکر می کنیم در دو انتهای دنیا بسیار از هم دورند، ممکن است بسیار نزدیک به یکدیگر باشند. چرا که دنیا می تواند بر اساس توهمی که ناشی از ضعف ادراک ماست، به ظاهر بزرگ به نظر برسد.

آنها برای تقویت این فرضیه حداقل دو علت مطرح می نمایند. نخست این که اثرات کوانتومی می تواند ارتباطات غیرمحلی در هم تنیده ای بین ذرات ایجاد کند. دوم این که در نظریه نسبیت اینشتین به وجود کِرم چاله اشاره شده است. کرم چاله در واقع نظریه گذر به وسیله فضا-زمان است که می تواند پل میانبری برای سفرهای طولانی در سراسر کیهان ایجاد کند. اما کرم چاله های بزرگ نمی توانند در دنیا ما وجود داشته باشند، زیرا فورا بسته می شوند، اما هیچ کس واقعا نمی داند که کرم چاله ها در قلمرو کوانتومی چه وضعیتی پیدا می نمایند. اما برای پی بردن به این موضوع، به یک نظریه در خصوص خواص کوانتومی فضا احتیاج داریم که تا کنون ارائه نشده است.

اگر این برآورد ها درست باشد، ممکن است دنیا پر از پورتال های کوچکی باشد که مکان های به ظاهر دور را به هم متصل می نمایند. فیزیکدانانی همانند فوتینی مارکوپولو و لی اسمولین تخمین زده اند که دنیا ما می تواند 10 هزار و 360 مورد از چنین اتصالات غیر محلی را در خود جای دهد. برای مقایسه، مغز انسان هزار و 15 اتصال دارد.

البته همانطور که اشاره شد هنوز هیچ مدرکی مبنی بر وجود ارتباطات غیرمحلی در کیهان وجود ندارد. بعلاوه، اگر چینین ارتباط های نیز وجود داشته باشد، باز هم لزوما به معنای قطعی بودن این که دنیا فکر می نماید، نخواهد بود. اما همزمان رد قطعی این احتمال هم هنوز ممکن نیست و این ایده که دنیا باهوش است، همچنان مطرح خواهد بود.