قلعه تل خوزستان - مرجع مقالات

قلعه تل شهری بختیاری نشین است در استان خوزستان. این شهر در قسمت مرکزی شهرستان باغملک واقع شده است که یکی ازآثار باستانی ایران میباشد.

این شهر از قدیم مرکز دهستان قلعه تل و محل آمد و رفت ساکنان اطراف و تأمین خدمات اولیه روستاهای این دهستان بوده است.

علاوه بر سابقه حیات دیرین در قلعه تل که عمدتاً با هاله ای از ابهام همراه است، قسمت دیگری از سابقه حیات شهر قلعه تل که از آن موقع تا کنون استمرار دارد، به دوره قاجاریه و اندکی پیش از آن باز می گردد. این حیات دارای نماینده ای پابرجاست که روی تپه ای مشرف به دشت و رودخانه جاری در پای آن به شکل قلعه ای پر هیبت ولی رنگ و رو باخته خود نمایی می نماید. این قلعه از طریق محمد تقی خان بختیاری ساخته شده است. وی که هم عصر با حکومت فتحعلی شاه قاجار بود، شورش خود علیه حکومت مرکزی را از اواخر این دوران آغاز و تا زمانی که در دوره حکومت محمد شاه قاجار دستگیر و به تهران منتقل شد، فرمانروایی منطقه بختیاری حاشیه زاگرس را در این بنا به عهده داشت.

از این قلعه برای فرماندهی قشون استفاده می شد. وصف این قلعه و حیات اجتماعی درون و بیرون آن که نشانی از سکونت در این شهر را به همراه دارد، در سفرنامه سر هنری لایارد (شهروند انگلیسی) ذکر شده است.

شهرتاریخی قلعه تل نخست در اطراف تپه ای بنا شده که زیر بنای قلعه موجود شهر است. این قلعه بر روی تپه ای طبیعی قرار گرفته است که با توجه بر اساس گفته ها قسمتی از ارتفاع آن بطور مصنوعی ایجاد شده است.

قلعه دارای چهار برج و به شکل مربع ساخته شده و در یکی از زاویه های آن یک عمارت چهار ضلعی احداث شده بود که در طبقه فوقانی آن لامردون و یا مهمان خانه قرار داشته است. در طبقه تحتانی راهرو مسقف طویلی این ساختمان را به محوطه مرکزی قلعه متصل می ساخت. قلعه دارای دو حیاط بود که بخش بیرونی جهت میهمانان و مستخدمین و گارد محافظ و بخش داخلی مخصوص خانواده خان شامل خانواده محمد تقی خان و برادرش آکلبعلی بود.

قلعه بلندترین نقطه و گویاترین نشانه شهر برای تازه واردان به شهر یا مسافرانی است که از جهت ارتباطی اهواز به اصفهان عبور می نمایند. در پای این قلعه رودخانه ای جاری است که آب چشمه هایی را به رودخانه گلال انتقال می دهد. این رودخانه منبع تأمین آب اراضی فراوانی در قلعه تل و بوگری است که عمدتاً زیر کشت صیفی جات و برنج هستند. روستای بوگری که اینک به شهر قلعه تل بسیار نزدیک شده یکی از نقاط سرسبز و خوش عطر دشت قلعه تل محسوب می گردد. یکی از چشمه های مسدود شده در پای این قلعه از قدیم مهمترین منبع تأمین آب ساکنان بود که تا مدت ها آب پاک و گوارایی داشت.

جهت دسترسی

شهر قلعه تل که از مکانهای باستانی ایران در خوزستان محسوب میگردد، در شرق اهواز و در سمت راست جاده ارتباطی اهواز ـ (هفتکل) ـ باغملک ـ ایذه ـ اصفهان، بعد از عبور از شهر باغ ملک قرار گرفته است.