شرایط دردناک موزه هنرهای معاصر آبادان و موزه اهواز - مرجع مقالات

شهروند در ادامه نوشت: موزه های هنر های معاصر آبادان و اهواز بلاتکلیف اند. موزه آبادان سه سال پیش نونوار شده بود، اما اکنون مدت هاست میزبان هیچ اثر نمایشگاهی نبوده، قفل در را شکسته، پنجره ها را از جا درآورده اند و هر آنچه بردنی بود از لامپ و کولر و میز و صندلی برده اند. موزه اهواز هم دست بهره برداری داده شده که در آن مراسم عروسی برگزار می کند و سالن هایش به نمایشگاه گل و گیاه اختصاص دارد.

موزه آبادان که حالا دزدان دیوارهایش را تخریب کرده اند، سال 82 در زمان افتتاح جور دیگری بود. 100 تابلو از هنرمندان برجسته بر دیوارهایش نشسته بود؛ پرویز کلانتری، جعفر روح بخش، هانیبال الخاص و ... همین در و دیوار به هم ریخته امروزی، روزگاری انبار اکسسوار یکی از فیلم های احمدرضا درویش بود، اما رفته رفته اتفاقات دیگری در موزه رقم خورد؛ یک بار نمایشگاه مبل شد، یک بار محل توزیع مرغ و رب گوجه فرنگی.

وضع ملال آوری است. جلیل هاجری، کارتونیستی که در دهه70 در موزه هنر های معاصر آبادان فعالیت داشته با حسرت از وضع موزه هنر های معاصر آبادان می گوید: این برهم ریختگی وضع موزه، به دلیل مدیریت بدون برنامه و ضعیف آن است. موزه را مدتی به منطقه آزاد اروند سپردند، اما باز هم عملکرد مناسبی نداشت؛ گاهی باز بود، گاهی بسته. چند نمایشگاه هم برگزار شد، اما نصفه و نیمه و مبهم.

او دهه70، در زمان افتتاح این موزه، در نمایشگاه این موزه شرکت کرد: آن زمان مسابقه و همایش هنر های تجسمی در این موزه برگزار گشت. گنجینه ای از آثار نفیس هنرمندان مطرح کشور و هنرمندان خارجی در موزه هنر های معاصر آبادان نگهداری می شد. به گفته او پس از مدتی این گنجینه را به دلیل ناکارآمدی مدیران به موزه اهواز بردند و دیگر هیچ خبری از آن ها نشد. دوران رکود را گذراندیم و زحمت کشیدیم تا دیگر شبیه متروکه نباشد. همه چیز خوب بود تا اینکه سال های 93 و 94 مدیر جدید آمد. هاجری از دوران مدیریت احمد نشان یاد می کند؛ فرزند خسرو نشان، مدیرکل پیشین میراث فرهنگی استان خوزستان.

موزه را به چشم سالن می دیدند

سال 1393 اداره ارشاد خوزستان تفاهم نامه ای با احمد نشان نوشت و موزه هنر های معاصر آبادان به او سپرده شد. در این سال ها اطلاع چندانی از عملکرد او در دست نیست و مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی اروند می گوید از مفاد تفاهم نامه اطلاعی ندارد و اصلا تعیین نیست در آن چه مواردی ذکر شده است.

نشان، آبان سال پیش موزه را به حال خود رها کرد و بدون آنکه فهرستی از اموال موجود و کلید ها به اداره ارشاد تحویل دهد ساختمان را گذاشت و رفت. او می گوید: هفت، هشت ماه است در این موزه نیستم. قبل از آنکه بیایم، ساختمان موزه شبیه همین وضع تخریب شده امروزش بود. سختی کشیدیم، از کارشناسان و مشاوران مطرح کمک گرفتیم و ساختمان را استاندارد کردیم. آن ساختمان به بهترین بنای موزه ای تبدیل شده بود. هنرمندانی از ایتالیا برای بهبود وضع آن مشاوره دادند. بازسازی اش کردیم و نمایشگاه های خارجی، مثل نمایشگاه بیژن بصیری برگزار کردیم که از معماران برجسته ایتالیاست. من به عنوان رئیس موزه، یک سال مسئول دفتر نمایندگی فرهنگی کشور های اکو بودم، اما درنهایت با ناهماهنگی هایی که وجود داشت، دیگر نمی خواستم آنجا بمانم. چهار ماه بدون حقوق مانده بودم و قبول نمی کردند شخص دیگری بیاید. با مدیر ارشاد اروند دچار مشکل شده بودیم و دیدگاه های غیرحرفه ای شان را به ما تحمیل می کردند.

او ادامه می دهد: تعریف شان از موزه فقط سالن است نه موزه. موزه اهواز را ببینید که نمایشگاه گل و مدارس در آن برگزار کردند. در آبادان هم همین را از ما می خواستند. موزه را سالن نمایشگاهی می بینند، اما ما داشتیم زیرساخت های نمایشگاهی را آماده می کردیم تا گنجینه را از اهواز به ساختمان موزه در آبادان بیاوریم. حتی قرار بود گنجینه موزه هنر های معاصر تهران را بیاوریم، اما هیچ کدام نشد. به گفته او، آثار موزه آبادان 74 عدد بود و قرار بود 17 اثر از آن ها برای نمایشگاه موزه به آبادان برگردانده شود.

دزدان دستگیر شدند

رضا مردانی، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اروند، اما می گوید نبود نگهبان باعث شده از موزه دزدی شود: این موزه در پارک بزرگ بازسازی واقع شده است و خود پارک هم نگهبان ندارد. موزه هم نگهبان نداشته و همین، کار را برای دزدان آسان می کند. اسفند گذشته و هنگام شیوع کرونا از موزه سرقت شد. اموال سرقت شده کابل و سیم برق، کولر و از این دست وسایل است. دزدان چهار نفر بودند و دستگیر شدند. دادگاه اول شان تیرماه برگزار گشت و دادگاه دیگری در شهریورماه خواهند داشت. ساختمان موزه هم متعلق به شهرداری است و آسیب های واردشده به آن بر اثر ورود دزدان باید مورد بررسی شهرداری و اداره حقوقی اش قرار گیرد که این طور نشده و نیازمند تعامل هستیم.

تصاویر منتشر شده از موزه، تخریب گسترده ای نشان می دهد، اما مردانی می گوید این تخریب ها در ساختمان اصلی موزه رخ نداده و ساختمان شماره 2 تخریب شده؛ ساختمانی که محل برگزاری نمایشگاه بود.

با اینکه منابع مختلف می گویند گنجینه آبادان در موزه اهواز نگهداری می شود، مردانی می گوید این آثار در تالاری که زیر نظر وزارت ارشاد است، نگهداری می شود.

به گفته او، بعد از این اتفاقات، فراخوانی به موسسات فرهنگی و هنری داده شده تا برای در دست دریافت موزه و تعمیر آن پای کار بیایند. تا به امروز سه موسسه داوطلب شده اند و قرار است تا آخر هفته آینده وضع موزه آبادان تعیین و به دست موسسه ای معتبر سپرده شود. تجربه قبلی عاملی شد تا حالا قرارداد و تفاهم نامه ای دقیق نوشته و تضمین های گوناگون از موسسه ای که مسئولیت را می پذیرد، گرفته شود. ما نمی دانیم چطور با احمد نشان تفاهم نامه نوشته شد و چه بند هایی داشت، اما از او هم شکایت خواهیم کرد و باید پاسخگوی اتفاقاتی که افتاده باشد. باید زمانی که می خواست موزه را رها کند به ما اطلاع می داد. ما همچنین تعیین خسارت کرده ایم و این خسارت هم باید پرداخت شود. درحال حاضر نبود لیست از اموال موزه ازجمله مواردی است که هیچ پاسخ دقیقی برایش وجود ندارد و مردانی هم نمی تواند به صراحت از اموال موزه در طول سالیان گذشته صحبت کند.

این درحالی است که موزه اهواز هم در وضع نامناسبی به سر می برد. موزه پیش از این به مالک شخصی داده شده و قرار بود آن را به تالار عروسی تبدیل کند تا وضعیتش فروردین ماه تعیین شود و حالا بعد از گذشت بیش از سه ماه همچنان وضعیتش ناتعیین است. محمد جوروند، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان هم درباره وضع موزه اهواز تنها به گفتن اینکه در میهمانی خانوادگی است و نمی تواند پاسخگو باشد، اکتفا کرد.

محمد عدیلی پور، رئیس انجمن هنر های تجسمی خوزستان هم درباره وضع موزه هنر های معاصر اهواز می گوید: موزه را به سالن عروسی تبدیل کردند. کافه تریای موزه را با مجوز ارشاد گازکشی و تبدیل به رستوران کردند. بعد، اعتراضات باعث شد تابلو را پایین بیاورند. الان هم نزدیک به دو سال است درِ موزه بسته است و هیچ برنامه ای ندارند. دو سال است برق این موزه قطع است، کولر ندارد و در تمام این مدت، در گرمای تند اهواز، آثار ارزشمند گنجینه رها شده است. چند وقت پیش هم دزد به موزه زد، اما خوشبختانه دستش به گنجینه نرسید.

به گفته او، خلاف ادعای مدیر فعلی موزه، این مجموعه کارشناس موزه ای ندارد و فقط یک نگهبان دارد. قرارداد واگذاری موزه اهواز هفت ساله است و هیچ اقدام قضائی برای پس دریافت آن جواب نمی دهد. دو سال دیگر از این قرارداد که بدون ضمانت بانکی است و حتی بدون اجاره باقی مانده است. موزه به کسی واگذار شده که نه در زمان عقد قرارداد در ایران بوده، نه حالا در ایران است. امضا های پای قرارداد اسم ندارد. سراسر تخلف است و این تخلف تا دو سال دیگر ادامه دارد.