عجیب ترین موجود تکامل یافته در روی زمین - مرجع مقالات

به گزارش خبرآنلاین، موش کور دماغ ستاره ای (Condylura cristata) یک پستاندار نیمه آبزی است که در منطقه ها وسیعی از شرق قاره آمریکای شمالی، منجمله بخش هایی از کانادا و ایالات متحده زندگی می نماید.

این جاندار 12 سانتیمتری که زیستگاه آن منطقه ها مرطوب و نمناک است، به علت پوزه عجیبش که دارای 22 شاخک گوشتی است، مشهور است.

گلن تاترسال و کوین کمپبل در تبادل نظر با نیوزویک گفتند: پوزه 22 شاخکی آشکار این موش کور دماغ ستاره ای یکی از عجیب ترین خلاقیت های تکاملی در این سیاره است. تاترسال استاد علوم زیستی در دانشگاه براک در انتاریو، کانادا، و کمبل، استاد فیزیولوژی محیطی و تکاملی در دانشگاه مانیتوبا در وینیپگ، کانادا است.

تاترسال و کمپبل که در حال مطالعه روی این موجود غیرعادی بوده اند، این ماه مقاله ای را در خصوص این جانور عجیب در مجله زیست شناسی تجربی منتشر کردند.

بینی این موجود به طور ساده یادآور دستی است که دارای زائده های گوشتی و انگشتانی متحرک است که به نام بینی اشعه دار شناخته می گردد. اما به گفته محققان، برخلاف خرطوم فیل، او برای گرفتن طعمه از آن ها استفاده نمی نماید.

در عوض این اشعه ها مانند چشم برای او عمل می نمایند، در نتیجه این شکارچی می تواند با سرعت بسیار زیادی محیط زیرزمینی خود را برای یافتن طعمه، که غالبا از بی مهرگان هستند، جستجو کند. این موش های کور عملا کور هستند و تنها قادرند نوری مبهم را در تاریکی تشخیص دهند.

تاترسال و کمپبل می گویند: بینی بسیار خاص این گونه، به شکلی تکامل یافته است که می تواند روزانه صد ها طعمه کوچک را شناسایی نموده و بخورد. در نتیجه این گونه توانسته برای خود یک پردازه اکولوژیکی (مطابقت یک گونه با شرایط محیطی خاص برای ایفای نقش عملکردی خود در زیست بوم) ایجاد کند که سایر گونه های موش های کور به آن دسترسی ندارند.

رفتار منحصربفرد شکار کردن این موجود، با یاری گرفتن از زائده های بینی که فوق العاده به تماس حساس هستند، آسان می گردد. بینی باز شده آن به مقدار یک بند انگشت است. اما همین سطح کوچک، در حدود 25تا 30 هزار اندام حسی کوچک و گنبدی شکل را در خود جای داده که سطح تمام بینی اشعه ای او را می پوشاند.

این گیرنده های لمسی که به اندام ایمر معروف هستند، فقط در موش های کور یافت می شوند، اما در این گونه خاص تر هستند. اندام های موش کور دماغ ستاره ای، بیش از 100 هزار پایانه عصبی حساس به لمس دارد. اگر بخواهیم مقایسه کنیم، سرتاسر دست انسان، تنها در حدود 17 هزار گیرنده لمسی دارد. در مجموع می توانیم بگوییم که بینی این حیوان، حساس ترین بینی به لمس در بین مهره داران است.

کمپبل می گوید: بنابراین شاخک ها عمدتا برای یافتن و تشخیص طعمه های ریز موش های کور، در داخل خاک و زیر آب استفاده می شوند.

موش کور دماغ ستاره ای به خاطر توانایی بسیار کمیاب داشتن حس بویایی در زیر آب معروف است. آن ها این کار را با انجام بازدم و دم گرفتن و به داخل فرستادن حباب ها با سرعت بسیار زیاد انجام می دهند، این کار به تشخیص مواد معطر شیمیایی که در طعمه ها وجود دارد یاری می نماید. مطمئنا این کار به آن ها یاری می نماید نه تنها هویت طعمه را شناسایی نمایند، بلکه می تواند آن را ارزیابی نموده و بفهمند که آیا این طعمه قابل خوردن است یا نه.

به گفته محققان، سرعت رفتار و حرکت جستجوی موش کور دماغ ستاره ای خیره نماینده و شگفت آور است. این توانایی آن ها را تبدیل به یکی از سریع ترین حیوانات به هنگام جستجوی غذا تبدیل نموده است.

دانشمندان می گویند: تحقیقات قبلی نشان داده اند که موش کور دماغ ستاره ای قادر است در هر ثانیه 13 جستجو انجام دهد و شکار های جدا از هم را در 120 میلی ثانیه یافته، شناسایی نموده و بخورد. برای فهمیدن این سرعت باید بگوییم که حدود 200 میلی ثانیه طول می کشد تا انسان تغییر رنگ چراغ راهنمایی رانندگی را در فکر خود ثبت نموده و پایش را از روی پدال ترمز بردارد.

نکته دیگری که این گونه را در میان سایر موش های کور غیرمعمول می نماید، این است که تعداد زیادی از آن ها در شمال یافت می شوند؛ و از میان سه گونه موش کور دیگر، تنها موش کور دماغ ستاره ای است که نیمه آبزی است.

کمپبل می گوید: جالب است بدانید که این گونه بیش از شش ماه از سال را در محیط هایی که دمای آن ها زیر صفر است در پی غذا می گردند. از آنجایی که بسیاری از طعمه های آن ها در زمستان به خواب زمستانی می روند، بنابراین، این موش کور ها زمان قابل توجهی را در جستجوی غذا در نزدیکی سطح آب هایی می گذرانند که دمای آن نزدیک به صفر درجه است.

زائده های بدون عایق این موجود، همچون انگشتان انسان، زمانی که در آب سرد باشند، خیلی سریع چابکی و حساسیت لمسی خود را از دست می دهند. از آنجایی که آب تقریبا 30 برابر سریعتر از هوا گرما را راهنمایی می نماید، در نتیجه این پستاندار کوچک برای گرم نگه داشتن بینی خود دچار چالش بزرگی خواهد بود. کوشش برای حل این معما، ایده آخرین مطالعات تاترسال و کمپبل را فراهم کرد.

این محققان گفتند: ما به عنوان زیست شناسان متخصص حرارتی، بیش از یک دهه بود که قصد داشتیم بر کشمکش حرارتی و تامین گرما به وسیله این موجود مطالعه کنیم. به طور خلاصه تنها دو احتمال وجود دارد: یا موش کور دماغ ستاره ای با صرف انرژی بیشتر، دماغ ستاره ای خود را گرم می نماید؛ و یا با توجه به احتیاج او به بالابودن حساسیت بینی اش، اجازه می دهد تا بینی ستاره ای اش سرد گردد و برای حفظ حساسیت آن در زمان سرما، راه چاره دیگری دارد.

خوشبختانه، تاترسال و کمپبل در تابستان 2022 پیروز شدند زمانی که یک گروه فیلمبرداری در حال ساخت یک مستند حیات وحش درباره این حیوان بودند، از نزدیک این احتمالات را آنالیز نمایند.

این دو محقق گفتند: هدف ما واقعا ساده بود: می خواستیم بطور غیر مستقیم معین کنیم که آیا زمانی که پرتو های بینی این حیوان در معرض دمای گرم و سرد قرار می گیرد، تغییرات آشکاری در جریان خون این موجود ایجاد می گردد یا نه.

آن ها برای انجام این کار، از یک دوربین تصویربرداری با وضوح بالا استفاده کردند. بعلاوه برای آنالیز جریان خون بینی که ناشی از تغییرات دمای سطح ستاره ای بینی این موجود است، از دوربین های حرارتی استفاده کردند.

دانشمندان این موش های کور را در یک محفظه قابل مشاهده با دما های مختلف سرد، گرم و دمای اتاق قرار دادند. از آنجایی که موش کور ها در آب و خشکی در پی غذا می گردند، بنابراین آن ها کف محفظه های را از آب سرد (حدود 2 درجه سانتیگراد) و آب گرم (حدود 30 تا 32 درجه) پر کردند.

بعلاوه دوربین حرارتی به طور مدام در حال چرخش بود و می توانست دمای سطح بدن موش های کور را در طول این آزمایش ها مقدار گیری کند.

تاترسال گفت: اساس کار آن ها بسیار ساده است. از آنجایی که شاخه های بینی برهنه و گوشتی هستند، اگر خون به طور مدام به سمت آن ها جریان داشته باشد، این شاخه ها گرمتر از دمای آب یا هوا به نظر می رسند. در مقابل، دمای سرد سطحی آن ها نشان دهنده جریان خون پایین یا عایق بسیار قوی و گسترده در سرتاسر آن است. مثلا در تصاویر دوربین های حرارتی، خز بدن جانور سرد به نظر می رسد، زیرا گرما در زیر آن محبوس شده و از آن عبور نمی نماید.

دو یافته کلیدی این آنالیز ها این بود که بینی ستاره ای برای حفظ حساسیت بینی خود برای شکار، احتیاجی به گرم نگه داشتن زائده های گوشتی ندارد. در عوض زمانی که این موش های کور در محیط های مختلف می چرخیدند، شاخک ها از نظر دمایی بر روی زمین، هوا یا داخل آب تفاوتی نداشتند.